Phân bón là các hợp chất được cung cấp cho cây trồng. Việc bón phân thích hợp sẽ góp phần tăng năng suất, chất lượng nông sản, tăng hiệu quả kinh tế; phân bón thường được trộn vào đất để cây hấp thụ bằng rễ, hoặc phun để cây hấp thụ qua lá.

Một chế độ bón phân thích hợp là đảm bảo các yêu cầu: Đúng lúc (thời điểm bón), đúng cách, đúng lượng, đúng phân. Mục đích, yêu cầu của bón phân thích hợp là: Đáp ứng nhu cầu của cây, đạt được hiệu lực và hiệu quả của phân bón, lượng phân thất thoát ít nhất. Dưới đây, chúng tôi xin giới thiệu kỹ thuật và kinh nghiệm bón một số loại phân chủ yếu thường dùng mong bà con cùng tham khảo, ứng dụng vào sản xuất tại ruộng vườn gia đình, địa phương mình:

Với nhóm phân hữu cơ: Gồm phân chuồng, phân xanh; phân hữu cơ dùng để bón lót, chỉ bón phân đã được ủ hoai mục, không bón phân tươi. Ngoài cung cấp dinh dưỡng, phân hữu cơ còn có tác dụng cải thiện thành phần cơ giới của đất, làm đất tơi xốp, thoáng khí, hấp thu và giữ nước, phân tốt. Tuy nhiên, do tỷ lệ và hàm lượng các yếu tố dinh dưỡng trong phân hữu cơ thấp nên phải bón phối hợp và cân đối lượng phân hữu cơ với phân vô cơ.

Bà con lưu ý khi ủ phân chuồng nên trộn với phân lân để ủ. Ủ lân với phân chuồng làm tăng cường hoạt động của vi sinh vật, rút ngắn thời gian ủ hoai phân, tăng lượng đạm trong phân chuồng.

Với nhóm phân vô cơ: Gồm phân đạm, phân lân và phân Kaly.

     Phân Ure, phân Kali là những phân tan nhanh; dễ gây cháy lá, héo rễ non và lông hút của cây nếu để phân tiếp xúc trực tiếp; dễ bay hơi, rửa trôi, tồn tại lâu trong nước ruộng sẽ gây ra độc tố. Vì vậy không nên bón phân phơi lên mặt ruộng, vườn; khi bón cần thao tác cẩn thận và bón làm nhiều lần.

     Phân lân thường lâu tan, có thể tồn tại trong đất thời gian dài, nên tập trung bón lót hết 1 lần. Mặt khác, phân lân nung chảy có hàm lượng Magiê cao (khoảng 16% MgO), rất thích hợp để bón đất chua và nghèo Magiê.

      Không nên sử dụng đạm sunphat (NH4)₂SO₄ để thay đạm Ure bón trên các vùng đất chua, vì gốc SO₄^2- khi kết hợp với ion H trong đất chua sẽ tạo ra axit làm tăng thêm độ chua của đất.

     Nên bón phân vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát, không bón phân lúc trời mưa hoặc dự báo sắp có mưa phân sẽ bị rửa trôi.

Không nên trộn nhiều loại phân với nhau để bón vì có thể xảy ra trường hợp làm giảm hiệu lực một số loại phân, chẳng hạn như không nên trộn phân Supe Phốt phát với các phân gốc kiềm dễ tạo thành hợp chất khó tan cây trồng không hấp thu được. Nói như vậy không có nghĩa là không được trộn các loại phân đơn thành hỗn hợp phân để bón, mà nên trộn một cách thích hợp để không tạo ra hợp chất kết tủa, dễ bay hơi, giảm chi phí phân bón khi giá phân hỗn hợp có xu hướng tăng cao.

     Ngoài ra cũng cần chú ý: Không cày, xới đất sâu gây chấn thương rễ cây, bón ở độ sâu rễ cây có thể hút dinh dưỡng tối đa (dưới 30 cm từ mặt đất trở xuống), không nên bón phân vào sát gốc. Đặc biệt, đối với những cây công nghiệp và cây ăn quả thì nên bón theo hình chiếu của tán cây.

Với nhóm phân vi sinh vật: Không dùng những loại phân không rõ nguồn gốc xuất xứ, chưa qua kiểm nghiệm chất lượng và khuyến cáo sử dụng của cơ quan chức năng có thẩm quyền. Bón theo hướng dẫn sử dụng ghi trên bao bì, tài liệu hướng dẫn sử dụng hoặc hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật trồng trọt, cán bộ khuyến nông.

Trên đây là một số lưu ý khi sử dụng phân bón, rất mong bà con lưu ý để đạt được hiệu quả sử dụng phân bón cao nhất./.